میراث سردار سلیمانی؛ حفظ «حماس» در میانه‌ هجمه‌های داخلی و منطقه‌ای

هنیه حدود 10 روز در دوحه منتظر فراهم شدن سفر به تهران با رضایت قاهره بود که با رخ دادن ترور سردار سلیمانی از سوی صهیونیست‌ها وضعیت به‌کلی دگرگون و تیم حماس به رهبری هنیه ساعاتی پیش از اقامه نماز رهبر انقلاب بر پیکر سردار سلیمانی و دیگر شهدای مقاومت از جمله ابومهدی المهندس وارد تهران شد و پیش از اقامه نماز در تریبون دانشگاه تهران به سخنرانی پرداخت.

رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس در بخشی از سخنانش تأکید کرد: اعلام می‌کنم که پروژه مقاومت در سرزمین فلسطین همچنان ادامه خواهد یافت و سست نخواهد شد و عقب‌نشینی نمی‌کند و این ترورها بر اصرار ما خواهد افزود و این راه را تا آزادی قدس، سرزمین فلسطین و آزادی اراده مردم منطقه به یاری خدا ادامه خواهیم داد.
 
هنیه همچنین گفت: «در پایان سخنرانی خود و در این اجتماع عظیم اعلام می‌کنم فرمانده شهید سلیمانی که همه زندگی خود را در حمایت از فلسطین به سر برد و او در رأس فرماندهی نیروی قدس بود، اعلام می‌کنم که او این فرمانده بزرگ، شهید قدس است، شهید قدس است، شهید قدس است.»

 اتفاقی که بسیار برای صهیونیست‌ها حائز اهمیت بود. سفر هنیه به تهران و شرکت در مراسم تشییع شهدای مقاومت و سپس دیدار با سردار قاآنی جانشین جدید شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی گویا برای حماس هزینه خواهد داشت.
 
هاآرتص در گزارشی نوشت: «یکی از مسئولان حماس گفته است سفر هنیه به تهران در جدول برنامه‌های او نبود ولیکن قدمی اضطراری بعد از ترور سلیمانی بود و معتقدیم مصر از این موضوع خشمگین نمی‌شود چون هنیه نیتش برای سفر به تهران را به اطلاعات مصر ابلاغ کرده بود. همچنین این روزنامه به نقل از یک مسئول مصری نوشت: هرگز اقدامات فوری علیه هنیه بعد از شرکت در مراسم تشییع سلیمانی اتخاذ نمی‌کنیم ولی او را از بازگشت فوری به غزه منع می‌کنیم یا به او اجازه برگشت می‌دهیم و او را از سفر دوباره منع می‌کنیم.»
 
سردار سپهبد شهید سلیمانی همیشه یکی از اصلی‌ترین معیارهایش در تحولات داخلی انقلابی‌گری بود. انقلابی‌گری در اصول انقلاب که یکی از آنان هم فلسطین بود. به‌طور مثال وی در خصوص فتنه 88 و جریانی که شعار نه غزه نه لبنان سر داد به‌صراحت و علنی می‌گوید: «در ایران، زمانی که مسئله، «فلسطین» باشد، همه انقلابی هستند، همگان فلسطین را دوست دارند فلسطین حتی در داخل ایران هم (موضوعی) اساسی است چند سال پیش شعار «نه غزه نه لبنان؛ جانم فدای ایران» را سر دادند؛ از شما می‌پرسم این‌ها اکنون کجا هستند. ما این را در قاموس سیاسی خود ثبت کردیم. کسانی که هرگونه شعاری در مخالفت با حمایت ما از فلسطین سر دهند در هیچ پست سیاسی نخواهند بود و در رأس تصمیم‌گیرندگان کلان کشور جای نخواهند داشت. کجا ممکن است چنین چیزی اتفاق بیفتد؟»  
حفظ حماس در میانه خشم و آتش
اما علی‌رغم همه حمایت‌های سردار سلیمانی مقاومت غزه طی چند دهه، می‌توان مهم‌ترین راهبرد و استراتژی وی را در این چند سال حفظ حماس و ترمیم گام‌به‌گام روابط با این جنبش طی سال‌های اخیر دانست.
 
شهید سپهبد سلیمانی به هنیه در زمان انتخاب وی و سنوار به‌عنوان رهبران حماس در اردیبهشت سال ۹۶ نامه‌ای نوشت باشیم. در این نامه، سردار سلیمانی ضمن تبریک به اسماعیل هنیه به ریاست دفتر سیاسی حماس، انتخاب «یحیی سنوار» از مجاهدین شاخه نظامی (مقاومت) حماس به سمت مسئول سیاسی این جنبش در نوار غزه را هم تبریک گفتند. از نکات جالب‌توجه این نامه علنی شدن این نامه پس از سفر ترامپ به عربستان و سرزمین‌های اشغالی (خرداد ۹۶) و تروریسم نامیدن حماس در نشست سران آمریکایی-اسلامی در حضور برخی از رهبران پرمدعای سازش‌گر عربی- اسلامی است. این در حالی است که تاریخ نگارش ثبت شده در نامه سردار سلیمانی، ۸ می ۲۰۱۷ ذکر است؛
 
بنابراین این نامه پس از انتخاب هنیه به مسئول دفتر سیاسی حماس (۶می) یعنی اردیبهشت‌ماه همان سال و انتشار سند جدید و پرجنجال سیاسی حماس (در ۱می) نگاشته شده است. متن نامه، سرشار از حمایت، امید و دلگرمی نسبت به تیم جدید و جهادی حماس و شخص اسماعیل هنیه برای احیاء مسئله فلسطین و آزادی فلسطین بود.
در بخشی از آن نامه مهم آمده بود: «برادر عزیز و محترم جناب آقای اسماعیل هنیه ابوالعبد: خبر انتخاب شما به ریاست دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین حماس در تتمه انتخابات موفقیت‌آمیز نهادهای این جنبش در داخل و خارج از فلسطین را با شعف فراوان دریافت کردیم؛ انتخاباتی که در آن مجاهد عزیز یحیی سنوار "ابو ابراهیم" به‌عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس در اقلیم غزه و همچنین شماری از برادران مجاهدمان به عضویت دفتر سیاسی این جنبش درآمدند.  از خداوند متعال مسألت داریم همه خیر را بر دستان شما برای ملت مجاهد و مخلص فلسطین جاری سازد، به‌ویژه در سایه چالش‌های سخت پیش روی امت اسلامی و عربی و پیچ‌های خطرناکی که استکبار جهانی و رژیم صهیونیستی به‌عنوان ابزارش، از طریق آن‌ها می‌خواهند این امت را از بین ببرند و به وضعیتی گرفتار سازند تا دیگر نتواند به خود آید. این اقدامات پس از تلاش‌های شبانه‌روزی آن‌ها برای منحرف کردن جهاد امت اسلام از غایت اسلامی اصیل خود برای فلسطین و ربودن قدس در شرایط بسیار دشواری صورت می‌گیرد که دشمنان اسلام به‌خوبی برای آن برنامه‌ریزی کردند و دوستان سست اراده و ضعیف نیز از آن غافل شدند. ما همیشه تأکید کرده‌ایم که همه باید در خدمت فلسطین باشند و اجازه ندهند ملت عزیز فلسطین و مسئله مقدس فلسطین قربانی منافع دیگران و کشمکش‌های آنان باشد. امیدواریم همیشه چراغ روشنگرانه راه جهاد باشید و از خداوند متعال خواستاریم. همچنان شما را موفق و مؤید گرداند و به تلاش‌های شما که سختی و خستگی نمی‌شناسد و جهاد و مبارزات شما تا آزادسازی مسجدالاقصی و کل سرزمین فلسطین به دست قهرمانان فلسطینی خیروبرکت دهد؛ تا اینکه قدس بار دیگر همانند گذشته میعادگاه مسلمانان و مسیحیان باشد و خداوند بر هر کاری توانا است».(1)
 
طی سال‌های بحران سوریه بارها در میان رسانه‌های و نخبگان ارزشی حملات مختلفی در غالب‌های گوناگونی به جنبش حماس صورت گرفت. به‌گونه‌ای که افکار عمومی از حماس بعضاً مترادف با «خائن»، «سازشگر»، «ضد ایرانی» و … شکل‌گرفته بود. این فشار در میان برخی از تحلیل‌گران مطرح منطقه‌ای بالاخص آنانی که با اخوان المسلمین میانه خوبی نداشتند هم وجود داشت و معتقد بودند که روابط ایران و حماس باید برای همیشه به فراموشی سپرده شود. این تحلیل و فشار آنان بارها هم در رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی تکرار شد.

حضور در غزه و ایده تونل‌ها
یکی از اقداماتی که حال بعد از گذشت چند روز از شهادت سردار سلیمانی فاش شده است حضور میدانی ایشان در غزه همراه با شهید عمادمغینه است. احمد عبدالهادی یکی از رهبران حماس و نماینده این جنبش در لبنان در سخنانی گفته است: «فکر حفر تونل در غزه که طول آن‌ها به بیش از ۳۶۰ کیلومتر می‌رسد، از سوی دو نفر مطرح شد. اول فرمانده شهید عماد مغنیه و دوم حاج قاسم سلیمانی که بار‌ها به غزه سفر کرد و در ایجاد خطوط دفاعی مشارکت داشت. این مطالب، مسئله‌ای محرمانه نیست. دشمن این مسئله را به‌خوبی می‌داند.»
 
 اما سردار سلیمانی با سیاستی مثال زدنی و هوشمندانه به مدیریت این روابط پرداختند و علی‌رغم فضای سنگین حتی در میان برخی مسئولین این عرصه حماس را در دامن مقاومت و جمهوری اسلامی حفظ کردند و به ‌مرور با تغییر رهبری تیم حماس در سال 96 گام‌های نخست ترمیم روابط برداشته شد.

امید است که یادگاران و ادامه‌دهندگان راه سردار سلیمانی اعم از مسئولین سپاه قدس و کارشناسان و تصمیم سازان عرصه سیاست منطقه‌ای در ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران با ادامه هوشمندی و راهبرد حاج قاسم، اولویت نخست در تعامل با جریان‌های مقاومت منطقه‌ای در عراق، لبنان و فلسطین را «مسئله فلسطین» قرار دهند و اختلافات حاشیه‌ای و منطقه‌ای به‌درستی مدیریت شود.

پی‌نوشت: